ÇOCUKLARDA VE GENÇLERDE BENLER VE MELANOM

Benler nedir?

“Benler” (melanositik nevüsler), artmış sayıda melanosit içeren yaygın, kabarık veya düz cilt lezyonlarıdır. Melanositler, cildimizde pigment (melanin) üreten hücrelerdir ve cilt rengimizi belirler. Benler genellikle ten renginde veya kahverengindedir, ancak bazen ten renginde, pembe veya hatta mavi olabilirler.

Benler doğuştan (doğumsal melanositik nevüsler; aşağıya bakınız) var olabilir veya çocukluk veya genç yetişkinlik döneminde gelişebilir (edinilmiş melanositik nevüsler). Benler yaşamın ilk iki on yılında genellikle sayıca artar ve gençlerde genellikle toplamda 15-25 ben bulunur. Güneşe maruz kalma vücudu daha fazla ben yapmaya teşvik edebilir.

Melanom nedir?

Melanom, vücut boyunca yayıldığında ölümcül olabilen bir tür cilt kanseridir. Bu nedenle, bir melanomun derine inmeden önce erken tespiti ve çıkarılması çok önemlidir. Melanom genellikle yetişkinlerde daha sık görülse de, bazen özellikle risk faktörlerine sahip gençlerde, özellikle de çok sayıda ben (örneğin, >50-100) ve melanom öyküsü olan ailelerde gelişebilir. Ergenlik öncesi çocuklarda nadiren görülür.

Bir ben ile melanoma arasındaki farkı nasıl anlarım?

Melanom, genellikle görünümüne dayanarak şüphelenilebilir. Yeni, düzensiz kahverengi-siyah leke veya pembe-kırmızı kabarcık olarak ortaya çıkabilir. Ayrıca, önceden var olan bir benin şeklinde düzensizleşerek gelişebilir.

İşte melanomu tespit etmeye yardımcı olabilecek bazı ipuçları:

  1. ABCDE belirtileri olan benlerin melanoma olasılığına dair şüphe uyandırması:
    Asimetri: Asimetri, bir benin ortasından bir çizgi çizdiğinizde, iki yarısının renk, boyut, şekil veya yüzey dokusunda eşleşmemesi anlamına gelir.
    Kenar: Melanomun kenarı genellikle düzensiz veya belirsiz olma eğilimindedir. Bununla karşılaştırıldığında, bir benin kenarı genellikle keskin ve iyi belirlidir.
    Renk: Bir ben içinde birden fazla farklı renk veya koyu siyah, mavi, beyaz veya kırmızı alan.
    Çap: 0.6 cm’den (bir kalem silgisi büyüklüğünde, çeyrek inç) daha büyük boyutta. Bu sadece bir kılavuzdur ve birçok normal ben bu kadar büyük veya biraz daha büyük olabilir.
    Evolüsyon: Boyut, şekil, renk veya kalınlıkta değişiklikler, özellikle diğer benlerdekiyle karşılaştırıldığında daha hızlı veya farklıysa. Örneğin, çocuklardaki normal benler genellikle zamanla daha yüksek ve yumuşak (“ezilebilir”) hale gelir. Aniden sert bir kabarıklık gelişirse endişe verici olabilir. Ayrıca, kanama, kaşıntı veya kabuklanma gibi yeni bir belirti, değerlendirmeyi gerektirmelidir.
  2. “çirkin ördek yavrusu” işareti, belirli bir çocuktaki diğer benlerden çok farklı – şekil, renk veya davranış açısından – bir ben konusunda şüpheci olmayı anlatır.
  3. Çocuklarda, melanom büyüyen pembe veya kırmızı bir kabarcık olarak ortaya çıkabilir ve kanamış veya kanamamış olabilir.
  4. Endişeliyseniz çocuğunuzun cildindeki bir leke veya kabarcık hakkında, sağlayıcınızı aramaktan ve incelettirmekten çekinmeyin. Bazı durumlarda lezyonun (biyopsi) mikroskop altında değerlendirilebilmesi için çıkarılması yardımcı olabilir.

Çocuğumun cildini nasıl korur ve melanomu önlerim?

  1. Güneşe maruz kalmaktan korunma. Açık tenli, büyük miktarda güneşe aralıklı maruz kalan (örneğin, tatildeyken) ve çocukluk veya ergenlikte güneş yanıkları olan kişilerde melanoma riski artar. Tüm çocuklar ve ergenler, geniş spektrumlu (SPF 30 veya daha fazla) güneş kremi kullanarak, şapka ve koruyucu giysi giyerek güneşten korunmalıdır.
  2. Evde ve bir pediatrist ve/veya dermatolog tarafından düzenli cilt kontrolü. Her bir benin görünüşünü ezberlemek zordur, ancak aylık olarak benlere bakarsanız değişiklikleri daha kolay fark edebilirsiniz. Öte yandan, ayda bir defadan fazla kontrol etmeyin, aksi takdirde bir değişiklik fark etmeyebilirsiniz. Bir doktor (pediatrist, aile doktoru veya dermatolog) tarafından tam cilt muayenesi, özellikle çocuğunuzun çok sayıda beni varsa, takibi zorsa veya melanom öyküsü varsa, en az yılda bir defa yapılmalıdır. Belirli bir endişe varsa bir dermatologa başvurulmalıdır.

Doğumsal melanositik nevüsler (“Doğum lekesi” benler)

Doğumsal melanositik nevüsler, doğumda bulunan veya yaşamın ilk yılında belirgin hale gelen benlerdir. Yeni doğan bebeklerin %1-3’ünde bulunurlar. Bu nevüsler genellikle çocuğun büyümesiyle orantılı olarak büyür ve projeksiyon yapılan son yetişkin boyutlarına göre sınıflandırılır, küçük (<1.5 cm) ila dev (>40 cm) kategorilere ayrılır. Dev doğumsal melanositik nevüsler vücudun büyük bir bölümünü (örneğin, ‘banyo şortu’ veya ‘pelerin’ dağılımında) kaplayabilir ve nadir olarak 20,000’de 1’in altında yeni doğan bebeklerde bulunur.

Melanoma’nın doğumsal melanositik nevüs içinde ortaya çıkma riski, doğum lekesinin boyutuna bağlı olarak kısmen değişir. Küçük ve orta boy doğumsal melanositik nevüslerin içinde melanoma gelişme olasılığı düşüktür. Bu risk, yaşam boyu %1’den azdır ve ergenlik öncesi dönemde olağanüstü düşüktür. Öte yandan dev doğumsal melanositik nevüslerin yaklaşık %5’i melanoma geliştirir, genellikle çocukluk döneminde. Bu nedenle, özellikle dev doğumsal melanositik nevüsleri olan çocuklar yakından takip edilmeli ve herhangi bir odak değişikliği (örneğin, üzerine eklenmiş pembe veya siyah kabarcık) bir doktorun dikkatine getirilmelidir. Nadiren, dev ve/veya sayıları fazla (örneğin, >20) doğumsal melanositik nevüsleri olan çocuklarda beyin çevresindeki melanosit sayısında artış olabilir; bu duruma nörokütanöz melanokitoz denir.

Doğumsal melanositik nevüsler, konumlarına, boyutlarına, görünümlerine ve zaman içindeki evrimlerine bağlı olarak bireysel olarak yönetilir. Bir doğumsal nevüsün cerrahi çıkarılmasını gerektiren faktörler, kozmetik endişeler (özellikle yüzde, cerrahi izin nevüsten tercih edilebileceği durumlar), lezyonun izlenmesinde zorluk ve görünümündeki endişe verici değişikliklerdir. Daha büyük doğumsal nevüslerin çıkarılması genellikle birden fazla prosedürü gerektirir ve tamamen çıkarılması mümkün olmayabilir. Bir dermatolog ve/veya plastik cerrahla detaylı bir görüşme önerilir.

© 2015 Pediatrik Dermatoloji Derneği