Tinea Nedir?
Tinea, cildin, saçın veya tırnakların mantar enfeksiyonudur. Bu mantar enfeksiyonları, vücuttaki meydana geldikleri yere göre adlandırılır. Bazı örnekler şunlardır:
- Tinea capitis (saç derisi)
- Tinea corporis (vücut)
- Tinea cruris (kasık) – “jock itch”
- Tinea faciei (yüz)
- Tinea pedis (ayaklar) – “athlete’s foot”
- Tinea unguium veya onikomikoz (tırnak)
TİNEA BULAŞICI
İnsanlar genellikle tineayı sahip bir kişiyi dokunarak alır. Aile üyeleri ve yakın temas içinde olanlar mantarı birbirlerine geçirebilir. Güreşçiler, spor sırasında cilt teması nedeniyle özellikle risk altındadır. Tinea’ya neden olan mantar, çarşaflarda, fırçalarda, şapkada, nemli zeminlerde, spor salonu minderlerinde, toprakta ve evcil hayvanlarda da yaşayabilir. İnsanlar bu şeylere dokunarak tinea alabilirler.
Tineayı başkalarına veya kendinize yaymamak için bazı ipuçları:
- Tarak, saç fırçası, şapka, yastık kılıfı ve havluları paylaşmaktan kaçının.
- Tarakları ve saç fırçalarını temiz tutun.
- Banyo veya duş sonrası iyi kurulanın. Özellikle vücut kıvrımlarına ve ayaklara, parmak aralarındaki cilde özellikle dikkat edin.
- Yüzme havuzları, umumi duşlar ve etrafta terlik veya terlik giyin.
- Çoraplarınızı en azından günde bir kez değiştirin.
TİNEA NEDEN “RINGWORM” OLARAK ADLANDIRILIR? SOLUCAN NEDENİYLE Mİ OLUŞUR?
Vücudun ve yüzün çoğunda tinea, kırmızı, pullu bir halka gibi görünebilir. Bu halka şeklindeki görünümden dolayı, bazen “ringworm” (solucan yarası) olarak adlandırılır, ancak gerçekte bir solucan nedeniyle değildir.
TİNEA VÜCUTTA NASIL GÖRÜNÜR?
Tinea’nın görünümü, aynı zamanda semptomlar da farklı olabilir vücudun farklı bölgelerinde.
Tinea capitis (saç derisi):
Saç derisi, kepek gibi görünen cilt pulcukları gösterebilir. Ayrıca irinli kabarcıklar veya saç dökülmesi veya kırık saç yamaları olabilir. Bazı insanlarda mantar, saç derisinde kızarıklık, kabuklanma ve akıntıya neden olur, boyundaki lenf bezleri büyümüş olabilir (“şişmiş bezler”). Saç kaybı meydana geldiğinde genellikle geçicidir ve saç tekrar uzar. Ancak, mantar çok fazla iltihap veya yara izine neden olduysa, saç tam olarak uzamayabilir.
Tinea corporis, faciei ve cruris (vücut, yüz ve kasık):
Bunlar genellikle “ringworm” adının kullanıldığı bölgelerdir, çünkü mantar enfeksiyonu kırmızı, pullu bir halka gibi görünür ve merkezde temizlenme olabilir. Bazen birden fazla halka veya kısmi halkalar veya bir araya gelmiş halkalar olabilir, yine de kenar kırmızı ve pullu ve merkezde belirgin temiz alanlarla karakterizedir.
Tinea pedis (“athlete’s foot”):
Cilt genellikle parmaklar arasında nemli ve pul puldır. Bazen parmakların ve ayakların üstünde kırmızı, pullu halkalar da olabilir, aynı zamanda ayakların altında veya yanlarında pullu cilt de olabilir. Bazen kabarcıklar da mevcut olabilir.
Onikomikoz (tırnak mantarı):
Bu tür mantarlar çocuklarda daha az yaygın olmasına rağmen, yetişkinlerde daha yaygındır. Onikomikozu olan çocukların genellikle tırnak mantarı olan bir aile üyesi vardır. Bu tür tineada, tırnaklar kalın ve sarı renkte olabilir, etkilenen tırnak altında gevşek cilt ve mantar birikimi olabilir, özellikle tırnakların dış kenarında.
TANISI VE TEDAVİSİ
TİNEA NASIL TANIMLANIR?
Bir sağlık profesyoneli, cildinizi ve tırnaklarınızı dikkatlice inceleyerek genellikle tineayı teşhis edebilir. Teşhisi yapmak veya onaylamak için cilt kazıması veya sürüntü gibi özel testler yapılabilir. Mantar bazen mikroskop altında kazıma incelenerek görülebilir. Örnek, laboratuvarda kültüre alınabilir ve tamamlanması dört ila altı hafta sürebilir.
TİNEA NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tinea enfeksiyonlarını tedavi etmek için bir dizi reçetesiz ve reçeteli ilaç bulunmaktadır. Önerilen veya reçete edilen tedavi türü ve süresi, tineanın türüne bağlı olarak farklılık gösterecektir.
Yüz, vücut, kasık ve ayak üzerindeki tinea genellikle cilde doğrudan uygulanan ilaçlarla (topikal ilaçlar) tedavi edilir. Bunlar arasında kremler, losyonlar ve jeller bulunur. Örnekler arasında terbinafin, ketokonazol, siklopiroks ve oksikonazol bulunmaktadır. Bu ilaçlar genellikle birkaç hafta boyunca kullanılmalıdır. Enfeksiyon yaygınsa, oral antifungal ilaçlar gerekebilir.
Tinea capitis (saç derisi) ve onikomikoz (tırnak mantarı) genellikle ağızdan alınan reçeteli ilaçlarla tedavi edilmelidir. Bu ilaçlar birkaç hafta ila aylar boyunca alınmalıdır. Örnekler arasında griseofulvin, terbinafin, flukonazol ve itrakonazol bulunmaktadır. Tinea capitis için, enfeksiyonu olan kişi ve aynı evde yaşayan kişiler için özel bir şampuan da önerilir. Şampuan, enfeksiyonu temizlemeyecek, ancak başkalarına yayılmasını önleyebilir.
© 2017 Çocuk Dermatolojisi Derneği